หน้าหนังสือทั้งหมด

การข่มจิตและเจริญภาวนา
80
การข่มจิตและเจริญภาวนา
5. จิตฺตนิคฺคโห ข่มจิตในเวลาควรข่ม คือถ้าเห็นว่าจิตใจฟุ้งซ่าน เพราะศรัทธา วิริยะ ปัญญากล้า ต้องข่มจิตไว้ด้วยการเจริญธรรมะ 3 ประการ คือ 1) ปัสสัทธิ หลับตา ใจให้สงบจากความโลภ ความโกรธ และความหลง 2) สมาธ
บทความนี้เสนอแนวทางการข่มจิตและการเจริญภาวนา วิธีการทำให้จิตใจสงบ รวมถึงการสร้างเสริมความเชื่อในการปฏิบัติธรรม และการเว้นจากบุคคลที่มีจิตใจไม่สงบ นอกจากนี้ยังกล่าวถึงอุปกิเลสที่เกิดขึ้นในระหว่างการรัก
การสอนเกี่ยวกับนิวรณ์และอุปกิเลสในพระพุทธศาสนา
20
การสอนเกี่ยวกับนิวรณ์และอุปกิเลสในพระพุทธศาสนา
จะลงโทษฉันใด ภิกษุเกิดความฟุ้งซ่านรำคาญในเรื่องวินัยว่า สิ่งที่ตนกระทำไปนั้นจะผิด ถูกประการใด ก็ ต้องรีบไปหาพระวินัยธร เพื่อทำศีลของตนให้บริสุทธิ์ จึงไม่ได้เสวยสุขอันเกิดจากวิเวก ฉันนั้น 5. วิจิกิจฉา
บทความนี้พูดถึงนิวรณ์และอุปกิเลสที่เป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติสมาธิและการเข้าถึงความสงบสุขภายใน และแนะนำเกี่ยวกับการขจัดอุปสรรคเหล่านี้ เพื่อให้สามารถทำจิตให้สงบได้ และพบเจอกับประสบการณ์ภายในที่ดีขึ้น กา
สาเหตุของถีนมิทธะ
59
สาเหตุของถีนมิทธะ
4.2 สาเหตุของถีนมิทธะ เหตุเกิดถีนมิทธะ พระอรรถกถาจารย์ท่านแสดงไว้ว่ามี 5 ชนิด คือ 4.2.1 อรติ ความไม่ยินดี คือไม่ยินดีในการทำงาน หรือในการทำสมาธิเป็นต้น เมื่อเกิดความไม่ ยินดี ความไม่พอใจขึ้นแล้ว ใจก็ท
ถีนมิทธะเป็นอุปสรรคในการทำสมาธิ พระอรรถกถาจารย์กล่าวถึงสาเหตุของถีนมิทธะที่แบ่งออกเป็น 5 ชนิด ได้แก่ อรติ (ความไม่ยินดี) ซึ่งเกิดจากจิตใจที่ไม่ละเอียดอ่อน และตันทิ (ความเกียจคร้าน) ที่ทำให้พลังใจอ่อนแ
การบำเพ็ญสมาธิและการตัดความกังวล
76
การบำเพ็ญสมาธิและการตัดความกังวล
นักปราชญ์ทั้งหลายจึงกล่าวว่า คำกล่าวของนักปราชญ์ 1. “แล้วข้าพเจ้าก็ละทิ้งกระท่อมมุงด้วยใบไม้ซึ่งเต็มไปด้วยสิ่งชั่วร้ายทั้งหลาย 8 ประการ และก็ เข้าไปหาโคนต้นไม้ต้นหนึ่ง ซึ่งให้คุณธรรม 10 ประการ” 2. “ข้
บทความนี้เน้นการบำเพ็ญสมาธิและการตัดความกังวลที่เกิดจากครอบครัวและทรัพย์สมบัติ การฝึกสมาธิจำเป็นต้องมีความสงบและห่างจากอุปสรรคทั้งหลาย เช่น ครอบครัวที่อาจทำให้เรารู้สึกกังวล หรือความกังวลเกี่ยวกับการด
การจัดการความกังวลด้วยสมาธิ
78
การจัดการความกังวลด้วยสมาธิ
ที่ครูให้ทำ ส่งผลมีความกังวล เราก็จะต้องตัดกังวล คิดว่าการปฏิบัติสมาธิจะช่วยทำให้การศึกษาดีขึ้น ทั้ง ด้านความจํา และความคิด 10. ความกังวลเรื่องอิทธิฤทธิ์ การที่บุคคลมีจิตตั้งมั่น สามารถได้หูทิพย์ ตาทิ
บทความนี้นำเสนอวิธีการจัดการความกังวลที่เกิดขึ้นในใจและเสนอให้ทำสมาธิเพื่อช่วยในการศึกษาที่มีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยกล่าวถึงความกังวลทั้ง 10 ข้อ และสาเหตุที่ทำให้เกิดนิวรณ์ซึ่งส่งผลต่อจิตใจและความสงบรว
การฟังพระสัทธรรมเพื่อเข้าถึงพระนิพพาน
55
การฟังพระสัทธรรมเพื่อเข้าถึงพระนิพพาน
การฟังพระสัทธรรมในข้อนี้ เป็นธรรมที่สามารถทำให้ผู้ฟังสามารถปฏิบัติจนหมดกิเลส เข้าสู่ พระนิพพานได้ ซึ่งการฟังธรรมเช่นนี้จะเกิดในยุคที่มีผู้รู้อย่างพระสัมมาสัมพุทธเจ้าบังเกิดขึ้น ซึ่งการที่จะมี ผู้รู้อย
การฟังพระสัทธรรมเป็นธรรมที่สำคัญต่อการปฏิบัติธรรม เพื่อยกระดับจิตใจและนำไปสู่การหมดกิเลสและการเข้าถึงพระนิพพาน การมีผู้แสดงธรรมที่เหมาะสมช่วยให้การฟังธรรมประสบความสำเร็จ โดยเฉพาะพระสัมมาสัมพุทธเจ้าผู้
การพิจารณาจิตตามธรรมวินัย
31
การพิจารณาจิตตามธรรมวินัย
“ภิกษุในธรรมวินัยนี้ จิตมีราคะ ก็รู้ชัดว่า จิตมีราคะ หรือจิตปราศจากราคะ ก็รู้ชัดว่า จิตปราศจากราคะ จิตมีโทสะ ก็รู้ชัดว่าจิตมีโทสะหรือจิตปราศจากโทสะ ก็รู้ชัดว่า จิตปราศจากโทสะ หรือจิตมีโมหะ ก็รู้ชัดว่า
ในธรรมวินัยนี้ ภิกษุจำเป็นต้องรู้ชัดเกี่ยวกับสถานะของจิต ไม่ว่าจะเป็นราคะ โทสะ และโมหะ หรือสภาพอื่นๆ ผ่านการพิจารณาความจริงในจิตของตนเอง การรู้ชัดในนิวรณ์ 5 ประการ เช่น กามฉันทะ พยาบาท หรือวิจิกิจฉา ท
วิปัสสนาและทิพพญาณ
45
วิปัสสนาและทิพพญาณ
2) ทิพพโสตญาณ คือ มีหูทิพย์ สามารถได้ยินเสียงที่เบาหรืออยู่ห่างไกลได้ โดยที่คนปกติ ไม่สามารถได้ยิน 3) เจโตปริยญาณ หรือปรจิตตวิชานนญาณ คือ สามารถรู้จิตใจของผู้อื่นว่าเขากำลังคิดอะไรอยู่ 4) ปุพเพนิวาสาน
บทความนี้อธิบายเกี่ยวกับทิพพญาณที่ช่วยในการรับรู้สภาวะต่าง ๆ เช่น ทิพพโสตญาณ ที่ทำให้ได้ยินสิ่งที่คนทั่วไปไม่ได้ยิน, เจโตปริยญาณ ที่รู้ความคิดของผู้อื่น, และปุพเพนิวาสานุสติญาณ ที่ระลึกชาติได้ นอกจากน
กิจเบื้องต้นก่อนการเจริญกัมมัฏฐาน
77
กิจเบื้องต้นก่อนการเจริญกัมมัฏฐาน
บทที่ 4 กิจเบื้องต้นก่อนการเจริญกัมมัฏฐาน การเตรียมตัวให้พร้อมก่อนการเจริญกัมมัฏฐาน เป็นสิ่งที่ช่วยเกื้อกูลส่งเสริมสนับสนุนให้เกิดผลดี ต่อการปฏิบัติธรรม โบราณจารย์ผู้เจริญกัมมัฏฐาน จึงได้วางแบบแผนการเ
บทที่ 4 เน้นเรื่องการเตรียมความพร้อมก่อนการเจริญกัมมัฏฐาน ซึ่งประกอบด้วย 6 หลักสำคัญ ได้แก่ ศีลอันบริสุทธิ์, ตัดมหาปลิโพธ 10, สร้างสายสัมพันธ์กับกัลยาณมิตร, เลือกกัมมัฏฐานที่เหมาะสม, เลือกสถานที่ที่สง
ลักษณะเครื่องสังเกตจริต
100
ลักษณะเครื่องสังเกตจริต
5.3 ลักษณะเป็นเครื่องสังเกตจริต ลักษณะที่เป็นเครื่องสังเกตจริตของคนทั้งหลายในโลก มีอยู่ 5 ประการ คือ 1. อิริยาบถ ได้แก่ การเดิน ยืน นั่ง นอน และอาการเคลื่อนไหวทำกิจกรรมต่างๆ 2. กิจจะ ได้แก่ ลักษณะการท
ลักษณะเป็นเครื่องสังเกตจริตของคนมี 5 ประการ ได้แก่ อิริยาบถ กิจการ โภชนะ ทัสสนะ และธัมมปวัตติ การสังเกตอิริยาบถมีความสำคัญในการวิเคราะห์พฤติกรรมของคน โดยอิริยาบถหลักจะรวมถึงการเดิน ยืน นั่ง และนอน สำห
ความหมายและการปฏิบัติกสิณในพระพุทธศาสนา
17
ความหมายและการปฏิบัติกสิณในพระพุทธศาสนา
“แต่ยังมีอีกพวกหนึ่ง กล่าวยืนยันวิญญาณกสิณของอัตตามีสัญญาชนิดใดชนิดหนึ่ง เหล่านี้ ที่เป็นไปล่วงชนิดทั้ง 7 ว่า หาประมาณมิได้” ข้อความเช่นนี้ทำให้ทราบว่า การปฏิบัติกสิณเป็นที่ยอมรับกันว่าเป็นหลักปฏิบัติ
การปฏิบัติกสิณได้รับการยอมรับว่าเป็นพื้นฐานสำคัญของนักบวชในสมัยก่อนพระพุทธศาสนา และมีคุณสมบัติช่วยให้ผู้ปฏิบัติสามารถเข้าถึงอิทธิฤทธิ์และอภิญญาได้ แต่การปฏิบัติกสุณนี้แตกต่างจากการปฏิบัติในพระพุทธศาสน
พระพุทธคุณขององค์สมเด็จพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
42
พระพุทธคุณขององค์สมเด็จพระอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้า
“พระผู้มีพระภาคองค์นั้น ทรงเป็นพระอรหันต์.... ทรงตรัสรู้เอง โดยชอบ... ทรงบรรลุวิชชาและจรณะ... เสด็จไปดี... ทรงทราบโลก... ทรงเป็นสารถีฝึกบุรุษที่ควรฝึกไม่มีผู้อื่นยิ่งกว่า.... ทรงเป็นศาสดา ของเทพและมนุ
บทความนี้เสนอความหมายและอานุภาพของพระพุทธคุณ 9 ประการ ซึ่งเป็นชื่อที่ตั้งขึ้นตามลักษณะและคุณสมบัติของพระพุทธองค์ เมื่อทรงบรรลุพระโพธิญาณ โดยเฉพาะบทความจำแนกความหมายของคำว่า "อรหัง" และคุณสมบัติของพระอ
การพิจารณาผมในเชิงปฏิกูล
104
การพิจารณาผมในเชิงปฏิกูล
ก็พิจารณาว่าดำ ถ้าเห็นผมสีขาว ก็พึงพิจารณาว่ามีสีขาว แต่ถ้าเห็นมีสีเจือกัน ให้พิจารณานึกเอา ที่มีสีมากกว่า แล้วจึงพิจารณา สัณฐาน ทิศ โอกาส และปริจเฉทแล้ว จึงกำหนดความเป็นปฏิกูล 5 ประการ โดยสี สัณฐาน ก
เนื้อหาเกี่ยวกับการพิจารณาผม โดยวิเคราะห์จากสี สัณฐาน ชนิด และกลิ่น ร่วมถึงการระบุว่าผมเป็นสิ่งปฏิกูลถ้ามีลักษณะเช่นนั้น โดยเน้นความรู้สึกของผู้คนต่อสิ่งที่คล้ายผมในอาหารหรือสิ่งของเสมือนผม ซึ่งตรงนี้
การปฏิบัติสมาธิและวิริยะตามหลักอธิจิตตสูตร
128
การปฏิบัติสมาธิและวิริยะตามหลักอธิจิตตสูตร
สมาธิและวิริยะจะได้มีกำลังเสมอกัน อันจะทำให้ได้ ฌาน มรรค และผล การปฏิบัติตามหลัก อธิจิตตสูตร นั้น ผู้ปฏิบัติต้องพิจารณาในนิมิตทั้ง 3 คือ สมาธินิมิต จิตใจเข้าสู่ความสงบ ปัคคหนิมิต จิตใจเกิดความพยายาม อ
บทความนี้พูดถึงการปฏิบัติตามหลักอธิจิตตสูตร โดยเน้นการพิจารณานิมิตทั้งสาม ได้แก่ สมาธินิมิต, ปัคคหนิมิต, และอุเบกขานิมิต เพื่อให้เกิดสมาธิที่มีพลังและเบาใจในการปฏิบัติ หากมีนิมิตใดมากหรือน้อยเกินไปอาจ
การเจริญภาวนาในป่า
138
การเจริญภาวนาในป่า
ต้องเข้าไปอยู่ป่า และมีอิริยาบถดังที่กล่าวไว้นั้นดังนี้ พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแนะนำให้เลือกเสนาะสนะที่เป็น ป่า โคนไม้ หรือเรือนว่าง ว่าเหมาะต่อการเจริญภาวนา เพราะสถานที่เหล่านั้นเป็นที่สงัด ปราศจากสิ่
บทความนี้กล่าวถึงแนวทางการเลือกสถานที่เพื่อการเจริญอานาปานสติ โดยเสนอให้เลือกเสนาะสนะที่เป็นป่า โคนไม้ หรือเรือนว่าง ซึ่งเป็นที่สงัด ปราศจากสิ่งรบกวน ทำให้การฝึกสมาธิง่ายขึ้น เหตุผลที่แนะนำมี 3 ประการ
วิธีแผ่เมตตาให้บุคคลผู้เป็นศัตรู
45
วิธีแผ่เมตตาให้บุคคลผู้เป็นศัตรู
6. วิธีแผ่เมตตาให้บุคคลผู้เป็นศัตรู เมื่อเราน้อมจิตเข้าไปยังผู้ที่เป็นศัตรู ปฏิฆะความแค้นเคืองย่อมเกิดขึ้นเพราะหวนนึกถึง ความผิดที่เขาทำแก่เรา วิธีแก้คือต้องหมั่นแผ่เมตตาบ่อยๆ ในบุคคลดังกล่าวข้างต้นตา
การแผ่เมตตาให้กับผู้เป็นศัตรูเป็นวิธีการที่ช่วยบรรเทาความโกรธและความแค้นเคือง โดยเริ่มจากการน้อมจิตไปยังบุคคลนั้นและแผ่เมตตาอย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้ยังมีวิธีการบรรเทาความโกรธ โดยการระลึกถึงโทษของความโ
ความหมายของอรูปกัมมัฏฐาน
101
ความหมายของอรูปกัมมัฏฐาน
3.2 ความหมายของอรูปกัมมัฏฐาน อรูป แปลว่า ไม่มีรูป หมายถึงภาวะที่ปราศจากรูป อรูปกัมมัฏฐาน หมายถึง การเอาอารมณ์ที่ไม่ใช่รูปฌานเป็นที่ตั้งแห่งการงานทางใจ เพราะเห็นว่าฌานที่ต้องอาศัยรูปเป็นอารมณ์นั้นหยาบก
อรูปกัมมัฏฐานหมายถึงการเจริญอย่างลึกซึ้งที่ไม่เกี่ยวข้องกับรูป โดยผู้ที่สามารถเจริญได้จะต้องมีความชำนาญในฌานทั้ง 5 ในบทนี้ได้กล่าวถึงความหมายของอรูปกัมมัฏฐาน ความสำคัญของฌานที่ไม่เกี่ยวกับรูป และประเภ
การวิเคราะห์ธาตุในร่างกาย
131
การวิเคราะห์ธาตุในร่างกาย
ในร่างกายนี้ ส่วนที่แข็งหรือกระด้าง ส่วนนั้นเป็นปฐวีธาตุ ส่วนที่เกาะกุมเหนียว เอิบอาบซึมซาบไหล ส่วนนั้นเป็นอาโปธาตุ สิ่งที่ทำให้สุกโดยอาการเจริญเติบโตเป็นหนุ่มสาว หนังเหี่ยวย่นแก่หง่อมลงก็ดี ความเย็นร
ในร่างกายมนุษย์แบ่งออกเป็นธาตุ 4 ประเภท ได้แก่ ปฐวีธาตุซึ่งเป็นส่วนที่แข็งหรือกระด้าง, อาโปธาตุซึ่งเป็นน้ำ, เตโชธาตุซึ่งเกี่ยวข้องกับความร้อน, และ วาโยธาตุซึ่งเกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหว. การพิจารณาธาต
กรรมและเจตนาในการกระทำ
58
กรรมและเจตนาในการกระทำ
กรรมหรือการกระทำ จึงต้องมีพื้นฐานจากเรื่องของเจตนา เจตนา หมายถึง สภาพความนึกคิดที่มีความจงใจเป็นสิ่งประกอบสำคัญคือ ต้องคิดไว้ ก่อนล่วงหน้าแล้วจึงกระทำ เจตนาจึงจัดเป็นแก่นสำคัญที่สุดของการกระทำ เป็นตัว
เนื้อหานี้กล่าวถึงความหมายของกรรมซึ่งขึ้นอยู่กับเจตนา โดยเจตนาหมายถึงความคิดที่มีจงใจในการกระทำ การกระทำที่ไม่มีเจตนาไม่อาจเรียกว่าการกระทำได้ โดยกรรมสามารถแบ่งออกเป็นสองฝ่ายคือ กุศลกรรมซึ่งเป็นการกระ
แนวคิดเกี่ยวกับอายตนะ
123
แนวคิดเกี่ยวกับอายตนะ
แนวคิด 1. อายตนะ หมายถึง ธรรมที่ยังผลของตนให้เกิดขึ้น หรือทำจิตและเจตสิกให้กว้างขวาง หรือ เป็นอวัยวะที่ต่อระหว่างจิตกับอารมณ์ อายตนะมีอยู่ 2 ประเภท คือ อายตนะภายในและ อายตนะภายนอก มีคุณสมบัติอยู่ 5 ปร
อายตนะหมายถึงธรรมที่ทำให้เกิดผลซึ่งเกี่ยวข้องกับจิตและเจตสิก มีอายตนะ 2 ประเภทคือ ภายในและภายนอก ซึ่งมีคุณสมบัติ 5 ประการ อายตนะทำให้เกิดความรู้ที่เชื่อมต่อกันผ่านวิญญาณ โดยพระมงคลเทพมุนีแบ่งอายตนะออก